Hoe je innerlijke criticus je loopbaan saboteert

Iedereen heeft hem: die kritische stem in je hoofd die je influistert dat je niet goed genoeg bent. Je kent het wel: net als je een goed idee hebt of een uitdagend project wil aanpakken, zegt die stem plotseling dingen zoals “Wie denk je dat je bent?” of “Straks faal je gigantisch en lachen ze je uit.” Die stem, de innerlijke criticus, lijkt je te willen behoeden voor een ramp, maar in werkelijkheid saboteert hij vaak je zelfvertrouwen op de werkvloer.

Het goede nieuws? Je bent niet alleen. En het beste nieuws? Je kunt leren hoe je deze innerlijke criticus onder controle krijgt, zodat hij je loopbaan niet langer in de weg staat.

Waar komt die innerlijke criticus vandaan?

De innerlijke criticus ontstaat vaak uit eerdere ervaringen, zoals een strenge opvoeding, hoge verwachtingen, of negatieve feedback uit je verleden. Misschien herinner je je die ene leraar nog die zei dat je "niet hard genoeg werkte" of een ouder die vond dat je "het beter kon". Deze ervaringen slaan we op en gebruiken we als een soort ‘beschermingssysteem’ om onszelf voor fouten te behoeden (lees ook de blog over een laag zelfbeeld)

Maar de waarheid is: je innerlijke criticus maakt het vooral moeilijk om risico's te nemen en je volledig te ontplooien op je werk.

Om een voorbeeld te geven:
Samira, een jonge marketingprofessional, heeft vaak geweldige ideeën tijdens teamvergaderingen, maar zegt zelden iets. Waarom? Haar innerlijke criticus fluistert steeds: “Wat als ze het dom vinden? Je gaat voor gek staan.” Ze besluit dus haar mond te houden, en ziet vervolgens dat iemand anders een vergelijkbaar idee naar voren brengt en daarvoor wordt geprezen. Achteraf baalt ze enorm. Ze had het ook kunnen doen, maar die stem hield haar tegen.

Hoe saboteert die innerlijke criticus je loopbaan?

De innerlijke criticus werkt vaak onopgemerkt, maar de gevolgen kunnen groot zijn. Als je altijd twijfelt aan je eigen kunnen, ga je:

• Kansen missen: Je durft geen leiding te nemen in projecten of te solliciteren op uitdagende functies.

• Te hard werken zonder erkenning: Omdat je denkt dat je nooit goed genoeg bent, blijf je jezelf bewijzen en overwerken zonder grenzen te stellen.

• Minder creatief zijn: In plaats van risico’s te nemen en nieuwe ideeën te verkennen, speel je het veilig. Je vermijdt feedback omdat je bang bent voor kritiek.

Dit patroon kan op lange termijn je zelfvertrouwen en carrièregroei ernstig beperken.

De innerlijke criticus herkennen in actie

Het begint allemaal met bewustwording. De innerlijke criticus is vaak een automatische piloot: een stem die op de achtergrond draait en je belemmert zonder dat je het echt doorhebt. De eerste stap om die stem stil te krijgen, is door hem op te merken. Hier zijn een paar praktische stappen om dat te doen:

1. Wees je bewust van de triggers

Let op de momenten waarop je innerlijke criticus het hardst begint te praten. Zijn dat vergaderingen, presentaties, of momenten waarop je feedback krijgt? Samira, uit het eerdere voorbeeld, merkte dat haar innerlijke criticus vooral opspeelde tijdens vergaderingen met haar leidinggevende. Zodra ze zich bewust werd van deze trigger, kon ze er beter mee omgaan.

2. Geef hem een naam

Het klinkt misschien gek, maar door je innerlijke criticus een naam te geven, maak je hem los van jezelf. Dit helpt om afstand te creëren. Samira noemde haar innerlijke criticus “Strenge Sam”. Iedere keer als ze die stem hoorde, kon ze denken: “Oh, daar is Strenge Sam weer, ik hoef niet naar hem te luisteren.”

3. Vervang negatieve gedachten door realistische tegenargumenten

In plaats van je kritische gedachten blind te accepteren, stel jezelf vragen zoals: “Is dit waar?” en “Wat is het ergste dat kan gebeuren?” Samira begon haar gedachten op te schrijven en ontdekte dat veel van de zorgen die haar innerlijke criticus haar influisterde, onrealistisch waren. Zo schreef ze: “Als ik dit idee deel, lachen ze me uit.” Maar toen ze die gedachte onderzocht, kwam ze tot de conclusie dat ze nooit had gezien dat collega’s iemand uitlachten om een idee.

Tip: lees ook de blog over belemmerende overtuigingen ombuigen.

Praktische tips om je innerlijke criticus te kalmeren

Je kunt je innerlijke criticus niet volledig uitschakelen, maar je kunt hem wel leren kalmeren en op de achtergrond houden. Hier zijn een paar praktische tips die je meteen kunt toepassen:

1. Gebruik positieve affirmaties

Vaak praat de innerlijke criticus ons naar beneden met uitspraken zoals “Je bent niet goed genoeg”. Daag die gedachte uit door het tegenovergestelde te zeggen: “Ik ben capabel en mijn ideeën zijn waardevol.” Samira begon haar dag met positieve affirmaties zoals “Ik kan mijn ideeën delen zonder angst voor kritiek.” Dit gaf haar de mentale ruimte om zich vrijer te voelen in vergaderingen.

2. Focus op je successen

De innerlijke criticus heeft de neiging om alleen je fouten te benadrukken. Een manier om hem het zwijgen op te leggen, is door je successen bewust te vieren. Houd een dagboek bij waarin je elke dag drie dingen opschrijft die goed gingen. Dit zorgt ervoor dat je brein meer focust op wat goed gaat, in plaats van op wat fout kan gaan. Samira merkte dat dit haar hielp om na een lange werkdag niet te blijven hangen in wat er misging, maar juist trots te zijn op haar prestaties.

3. Neem kleine stappen buiten je comfortzone

De beste manier om je innerlijke criticus te verslaan is door actie te ondernemen. Begin met kleine stappen die je spannend vindt, zoals het delen van een idee in een kleinere setting of het vragen om feedback. Door kleine successen te behalen, laat je zien dat je innerlijke criticus ongelijk heeft. Samira begon met het delen van een idee in een informeel overleg. Toen dit goed werd ontvangen, kreeg ze meer vertrouwen en durfde ze het later in grotere vergaderingen ook te doen.

Je innerlijke cheerleader versterken

Het onderdrukken van je innerlijke criticus maakt ruimte voor een andere stem: je innerlijke cheerleader. Dit is de stem die je aanmoedigt, die je helpt om trots te zijn op je successen en die je vertrouwen geeft om nieuwe uitdagingen aan te gaan.

De volgende keer dat je innerlijke criticus opspeelt, probeer dan eens te bedenken wat je innerlijke cheerleader zou zeggen. Misschien iets als: “Je hebt dit eerder gedaan en het ging goed” of “Ook als het fout gaat, leer je ervan.” Hoe meer ruimte je je innerlijke cheerleader geeft, hoe makkelijker het wordt om je innerlijke criticus op de achtergrond te houden.

Conclusie

Je innerlijke criticus zal altijd aanwezig zijn, maar dat betekent niet dat hij de overhand hoeft te hebben. Door bewust te worden van zijn aanwezigheid, hem te benoemen en actief te werken aan positieve gedachten, kun je hem kalmeren en je zelfvertrouwen op de werkvloer vergroten.

Dus, de volgende keer dat die stem je vertelt dat je niet goed genoeg bent, onthoud dan: “Hij probeert me te beschermen, maar hij heeft het mis.” Je bent capabel, sterk en meer dan goed genoeg om je loopbaan tot een succes te maken.

Professionele coaching naar meer zelfvertrouwen?

Voel je na het lezen van deze blog de motivatie om aan jouw professionele groei en zelfvertrouwen te werken? Bekijk dan eens mijn loopbaancoaching traject. Dit traject is speciaal voor professionals die hun carrière en zelfvertrouwen een boost willen geven. Nieuwsgierig? Klik op de onderstaande button om meer over de assertiviteitstraining te lezen.